ฟันคุด คืออะไร จะทำยังไงเมื่อปวดฟันคุด

ฟันคุด คืออะไร ? ตั้งเเต่เล็กจนโต เป็นที่ทราบกันดีว่าคนเราจะมีฟันด้วยกันทั้งหมดสองชุด คือฟันน้ำมัน และฟันแท้ ซึ่งฟันแท้จะมีด้วยกันทั้งหมด 32 ซี่ หากลองนนับดูเล่นๆ บางคนอาจมีครบ แต่บางคนก็มีไม่ครบ ซึ่งฟันเล่มที่ขึ้นสุดท้าย ขึ้นมาเฉียงๆ เอียงๆ ติดฟันข้างเคียง ฟันที่ขึ้นมาไม่ได้ ฝังอยู่ในขากรรไกร เราเรียกว่า “ฟันคุด”

ฟันคุด มีทั้งหมด 4 ชนิด ได้แก่

1. ฟันคุดชนิดล้มไปด้านหน้า (mesioangular impaction) เป็นกรณีพบมากที่สุด (44%) หมายถึง ฟันนั้นหักเป็นมุมไปด้านหน้า ไปทางด้านหน้าของปาก

2. ฟันคุดชนิดตั้งตรง (vertical impaction, 38%) หมายถึง ฟันงอกไม่พ้นขอบเหงือกทั้งหมด

3. ฟันคุดชนิดหันส่วนครอบฟันออก (distoangular impaction, 6%) หมายถึง ฟันงอไปข้างหลัง ไปทางด้านหลังของปาก

4. ฟันคุดชนิดวางตัวในแนวราบ (horizontal impaction) เป็นกรณีพบน้อยที่สุด (3%) หมายถึง ฟันกรามทำมุม 90 องศาไปด้านข้าง เข้าไปในรากของฟันกรามซี่ที่สอง

ฟันคุด 2

ฟันกรามซี่สุดท้ายที่คุดอาจจำแนกโดยใช้เกณฑ์ว่าฟันนั้นยังอยู่ในขากรรไกรทั้งหมดหรือไม่ หากฟันนั้นยังหุ้มในขากรรไกรสมบูรณ์อยู่ เรียกว่า ฟันคุดโดยต้องกรอกระดูกและฟัน (bony impaction) หากฟันนั้นงอกพ้นขากรรไกร แต่ยังไม่พ้นขอบเหงือก จะเรียกว่า ฟันคุดโดยไม่ต้องกรอกระดูกและฟัน (soft tissue impaction)

ฟันคุด นี่เองที่มักก่อให้เกิดปัญหาทั้งทางด้านสุขภาพ และจิตใจ เนื่องจากส่วนมากแล้วฟันคุดมักขึ้นมาแบบผิดปกติ และนำปัญหาสุขภาพช่องปากมาคอยทำให้เป้นกังวลใจ ซึ่งทันตแพทย์ส่วนใหญ่จะเเนะนำให้ถอนหรือผ่าฟันคุดออก ช่วงเวลาที่เหมาะสมที่ควรเอาฟันคุดออก คือ อายุระหว่าง 16 – 25 ปี เพราะว่าจะทำให้เกิดผลเสียน้อย เนื่องจากเป็นช่วงที่รากของฟันยังเจริญเติบโตไม่เต็มที่ กระดูกขากรรไกรก็ยังไม่หนา การหายของแผลก็เป็นไปได้อย่างง่าย เป็นผลดีมากกว่าเอาออกเมื่อมีอายุมากกว่านี้

ปัญหาสุขภาพช่องปาก เนื่องจากฟันคุดได้แก่

1. ปวด เนื่องจากตัวฟันคุดเองมีแรงผลักเพื่อจะงอกขึ้นมาในขากรรไกร แต่ถูกกันหรือติดโดยฟันข้างเคียง ทำให้มีแรงย้อนกลับไปกดที่เส้นประสาทของขากรรไกร จึงทำให้มีอาการปวด บางครั้งอาจส่งผลไปยังบริเวณอื่นของใบหน้า เช่น ปวดหน้าหู ปวดตา ปวดศีรษะ เป็นต้น

2.ฟันคุดทำให้ฟันเก แรงดันของฟันคุด มากพอที่จะผลักให้ฟันข้างเคียงรับกระทบต่อๆ กันไปจนฟันบิดซ้อนกันได้ ในการจัดฟันทันตแพทย์มักแนะนำให้ถอนฟันคุดออกก่อนใส่เครื่องมือ

3. ฟันคุดทำให้ฟันผุ ฟันคุดเป็นที่กักเศษอาหาร ทำความสะอาดยากเพราะอยู่ลึกใกล้ลำคอ การที่มีเศษอาหารสะสมอยู่บริเวณนั้นนานๆ ก็ทำให้ฟันผุง่าย และมักจะมีฟันที่ดีๆ ข้างเคียงผุด้วยจนไม่สามารถรักษาได้ ทั้งอาจจะต้องถอนพร้อมฟันคุดอย่างน่าเสียดาย

4. ฟันคุดทำให้เหงือกอักเสบ เนื่องจากเศษอาหารที่ค้างอยู่ใต้เหงือกที่คลุมฟันอยู่นั้นเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรียที่ยากทำความสะอาดได้หมดจด ซึ่งง่ายต่อการเกิดเหงือกอักเสบและบวม

5. ฟันคุดทำให้ติดเชื้อ เรื่องนี้เป็นเรื่องคอขาดบาดตาย เพราะการติดเชื้อจากฟันคุด มันทำให้ขากรรไกรบวม ถ้าเป็นรุนแรง อ้าปากไม่ขึ้นกลืนไม่ได้ ลุกลามลงคอ พาลหายใจไม่ได้เอา ถึงขนาดต้องนอนโรงพยาบาล รักษาอย่างเร่งด่วนกันเลย

6. ฟันคุดมีโอกาสทำให้เกิดถุงน้ำ (CYST) ซึ่งจะขยายอยู่ในกระดูกขากรรไกร หากไม่เคยได้รับการตรวจฟัน มักจะรู้ตัวอีกทีเมื่อเห็นใบหน้าเอียงหรือขากรรไกรข้างหนึ่งใหญ่กว่าอีกข้าง การที่มี cyst อยู่ในขากรรไกรก็เหมือนกับลูกโป่งที่มันจะค่อยๆ พองใหญ่ขึ้นเบียดกินกระดูกขากรรไกรไปเรื่อยๆ ถ้าพบเข้าและรีบทำการผ่าตัดออกได้เร็ว การสูญเสียอวัยวะ ขากรรไกรก็น้อย ยังสามารถรักษารูปหน้าให้เหมือนเดิมได้ แต่ถ้า cyst ใหญ่มากๆ ก็อาจถึงขนาดต้องตัดขากรรไกรบางส่วนออก การรักษารูปใบหน้าให้เหมือนเดิมก็ทำได้ยากขึ้นโดยเฉพาะกรณีที่ cyst นั้นเปลี่ยนไปเป็นเนื้องอกบางชนิด

 

ฟันผุ ฟันคุด
ฟันผุ ซี่ที่อยู่ด้านข้างฟันคุด
เหงือกบวม ฟันคุด
เหงือกบวม เนื่องจากฟันคุด

 

วิธีการเอาฟันคุดออก

ผ่าฟันคุด 1
ผ่าฟันคุด ขั้นตอนที่ 1

1. ทันตแพทย์จะใช้ยาชาเฉพาะที่ เพื่อระงับความรู้สึก

ผ่าฟันคุด 2
ผ่าฟันคุด ขั้นตอนที่ 2

2. เปิดเหงือกให้เห็นฟัน

ผ่าฟันคุด 3
ผ่าฟันคุด ขั้นตอนที่ 3

3. ใช้เครื่องมืองัดหรือคีบถอนฟันคุดออกมา แต่ถ้าฟันคุดฝังตัวอยู่ในเเนวเอียงหรือแนวนอน หมอจะใช้เครื่องกรอตัดฟันเป้นชิ้นเล็กๆแล้วคีบออกมา เพื่อป้องกันแรงงัดทำอันตรายฟันซี่ข้างๆ

ผ่าฟันคุด 4
ผ่าฟันคุด ขั้นตอนที่ 4

4. ล้างทำความสะอาดและเย็บแผลปิดเรียบร้อย เราสามารถกลับบ้านได้เลย

 

วิธีการดูแลหลังจากผ่าฟันคุด

1. กัดผ้าที่คุณหมอให้ไว้ อย่างน้อย 2 ชั่วโมง ถ้ากัดไปแล้ว 2 ชั่วโมงแต่ยังมีเลือดออกซึมๆ อยู่บ้าง ก็ให้กัดต่อไปจนเลือดจะหยุดไหล

2. ใช้ผ้าห่อน้ำแข็ง ประคบนอกปาก จากบริเวณใบหู ถึงใต้คาง ข้างที่ผ่าฟันคุด 1 วัน
3. พอหลังจากวันที่ 1 เป็นวันที่ 2 แล้ว ก็เปลี่ยนเป็นประคบน้ำอุ่นบริเวณเดิม ขณะประคบอาจมีอาการปวด บวมแดงได้เพราะเป้นอาการของผลข้างเคียงจากการผ่าฟันคุด
4. ต้องรับประทานยาแก้ปวดตามที่แพทย์สั่ง รับประทานอาหารอ่อนๆ รสไม่จัด สามารถแปรงฟันได้ แต่ต้องระวังไม่ให้โดนแผลผ่าฟันคุด
5. ไปพบทันตแพทย์ให้ตัดไหม ตามนัด 7 วัน

ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาการแทรกซ้อนเมื่อผ่าตัดฟันคุด

ผลแทรกซ้อนของการผ่าตัดฟันคุดที่พบได้ เช่น หลังคายผ้าก๊อซแล้วยังมีเลือดไหลจากแผลผ่าตัดมากผิดปกติ มีไข้หรือมีการติดเชื้อหลังการผ่าตัด หลังผ่าตัด 2 – 3 วันแล้วยังอาการปวดบวมไม่ยอมทุเลา และกลับมีอาการเพิ่มมากยิ่งขึ้น หรือมีอาการชาของริมฝีปากล่างนานผิดปกติทั้งที่หมดฤทธิ์ชองยาชาแล้ว
            ถ้ามีอาการเหล่านี้ควรรีบกลับไปพบทันตแพทย์ทันที เพื่อหาทางแก้ไข ซึ่งในความเป็นจริงผลแทรกซ้อนเหล่านี้พบได้น้อยมาก ไม่ต้องกังวลจนเกินไปจนทำให้ไม่ยอมไปผ่าตัด เพราะจะทำให้มีอันตรายมากยิ่งกว่าเสียอีก เช่น ยิ้มปากเบี้ยว เป็นต้น

เห็นไหมค่ะว่า ฟันคุดไม่ได้มีประโยชน์เลย เราเก็บไว้มีแต่ข้อเสียมากกว่าข้อดีซะอีก และการผ่าฟันคุด ก็ไม่ได้น่ากลัวและอันตรายเกินไป แบบที่ใครๆหลายๆคนคิดด้วยนะค่ะ ^ ^

28 Comments

  1. ตอนแรกว่าจะไม่ถอนละ ว่าจะให้มันขึ้นมาตามธรรมชาติ พอมาเสิร์จหาแล้วพบว่าอาการเป็นดังที่ว่าไว้ กลัวเลย!!! ต้องรีบไปถอนซะละ T^T

  2. ตอนนี้ยังไม่พร้อมที่จะถอน
    แต่มีวิธีแก้ปวดเบื้องต้นให้พอเคี้ยวข้าวไกมค่ะ ทรมาามาก

  3. โครตปวดเลย แต่ไม่กล้าผ่า ผ่าตัดตายังไม่กลัวเท่าผ่าฟันคุดเลยบอกตรงเป็นคนที่กลัวหมอหันมากๆ

  4. คือตอนนี้ปวดอย่างมากจนแก้มบวมข้างหนึ่งคิดว่าหายปวดจะผ่าออกแต่ก็กลัวนะ….จะไปโรงบาลหรือคลีนิค..$_$

  5. ตอนนี้ให้นมลูกอยู่คะ ปวดมาก อยากไปผ่าแล้วอ่ะ ทรมานมากเลย ตอนนี้ปวดฟันคุดข้างซ้าย ฟันคุดข้างขวาก็กำลังจะโผล่ขึ้นมาอีกคะ

  6. เป็นคนจัดฟันค้ะ ฟันคุดงอกขึ้นมา หมอก็ไม่ถอนน่ะค่ะ แต่ติดล็อคเก็ตใส่เหล็กดึงฟันเพิ่ม พอยุๆมา เกิดอาการเหงือกบวมด้านใน ปวดหน้าซีกนึง แล้วตอนนี้ก็มาทำงานต่างจังหวัด ไม่ได้กลับไปหาหมอ ไม่ทราบว่าพอมีวิธีแก้ปัญหาได้ไหมค่ะ

  7. ถอนมาเมื่อกี้ เราโชคดีที่ฟันครุฑไม่เอียวขึ้นตรงปกติ เลยถอนง่ายมาก ถอนที่โรงพยาบาท ใช้สิทธบัตรทอง 30 บาทคร่าาา

  8. ผมอยากรู้มากที่สุดคือ มันจะขึ้นมาทำ (ห่า)อะไร? ทุกคนต้องเป็นรึป่าว? แล้ววงการแพทย์มีวิธีป้องกันยังไง? รัฐบาลสนใจปัญหาตรงนี้รึไม่ถ้ามันต้องเป็นกันทุกคน มีอะไรให้ประชาชนมั๊ย?

  9. ของเค้าก็ปวดข้างขวา หน้าเหมือนบวมนิดๆ เหงือกข้างในห้บวม กลืนน้ำลายยังเจบคอเรย ไม่กล้าไปผ่าอะ กลัวการผ่า ทำไงดีคะ

  10. ลูกกินนมแล้วเกี่ยวไรกัน
    ผ่าได้หรือเปล่าค่ะ

  11. อ่านแล้วเจ็บปวดมากกว่าเดิมอีก อันตรายจัง. ของเรานี่ขึ้นมา4ซี่ บน-ล่างเลย แต่ปวดข้างล่างข้างเดียว ตอนแรกๆปล่อยไว้เกือบ1เดือนกินยาแก้ปวดก้อไม่หาย กลัวมากเพราะไม่เคยถอนหรือทำอะไรเกี่ยวกับฟันเลย ยอมปวดแต่พอหนักเข้าปวดมากเลยตัดสินใจไปพบหมอ หมอเห็นเท่านั้นและบอกต้องผ่าออกนะฟันล่างสองข้าง ข้างบนหมอจะเอาออกให้ก่อนข้างหนึ่ง ก่อนทำการถอนฟันบนเอ็กสเรย์ฟันล่างนัดวัดผ่าแล้วก้อกลับมาถอนฟันบน กลัวมาก เกร็งไปหมดทั้งตัว หมอบอกอย่าเกร็งเราก้อทำไม่ได้อ่ะนะเพราะกลัว ไม่ได้เจ็บนะแต่ความรู้สึกกลัวมากๆๆพอถอนเสร็จ นํ้าตาไหลนั่งร้องไห้ หมอนั่งขำบอกว่าแล้วแบบนี้จะผ่าฟันคุดได้ยังไง เราก้อนั่งร้องหนักกว่าเดิมอีก หมอเลยให้ใบนัด นัดหกเดือนบอกให้เวลาทำใจ ทิ้งท้ายไว้ด้วยว่าพร้อมก่อนโทรบอกหมอได้นะ เพิ่งทำได้4วันแต่ตอนนี้ปวดมาก. มาอ่านคงต้องทำใจไปผ่าเอาออกคงจะดีกว่าการปวดทุกวันๆๆเจ็บครั้งเดียวอ่ะเนาะ

  12. ถือว่าเป็นประสบการณ์ครับ ขอบคุณมากๆที่มาเล่าประสบการณ์ดีๆเกี่ยวกับเรื่องผ่าฟันคุด ถูกอย่างที่บอกแหละ ยอมเจ็บครั้งเดียวดีกว่าปล่อยให้เจ็บไปเรื่อยๆ ปล่อยไว้นานยิ่งเจ็บปวดมากกว่าเดิมเน๊อะ

  13. ผมว่ไม่น่าจะเจ็บนะครับเพราะว่าคุณหมอฉีดยาช่ยุนะครับและผ่าแปปเดียวก้เสดครับ(ยังไม่ผ่านะครับ)

  14. ผ่าเถอะค่ะถ้าไม่ผ่าต่อไปหน้าจะไม่สวยนะคะปวดทุกวันอีกตอนทานข้าวว

  15. ปวดมาจะ 5 วันแล้วค่ะหน้านิบวมข้างหนึ่งเวลากินข้าวน่ะค่ะอ้าปากแทบไม่ได้กินได้แต่น้ำ น้ำยังต้องใช้หลอดด้วยนะคะไม่งั้นกินไม่ได้เลยทรมานมากๆถ้าหายแล้วจะไปถอนจริงๆไม่ไว้ๆปวดมาก ???

  16. ปวดฟันมากค่ะ กินข้าวเหนียวไม่ได้เลยค่ะ ทรมานค่ะ กลางคืนก็ไม่ได้นอน อากาศที่บ้านก็หนาวเลยยิ่งทำให้ปวดขึ้นไปอีก??‍♀️
    ??พอมีวิธีทำให้ปวดน้อยลงไหมค่ะ ตอนนี้ทั้งปวดฟันทั้งง่วงนอน??⛑

Leave a Reply

อีเมลของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องข้อมูลจำเป็นถูกทำเครื่องหมาย *